Τα οχυρά Ρούπελ είναι τα μεγαλύτερα οχυρά κατά μήκος των Eλληνοβουλγαρικών συνόρων με συνολικό ανάπτυγμα καταφυγίων 1.849μ και μήκος στοών 4.251μ.
Η οχύρωση ξεκίνησε την περίοδο 1913-1914 μετά από εισήγηση του Ι.Μεταξά Αντισυνταγματάρχη τότε, του Μηχανικού και διευθυντή της Β’ Επιτελικής Διευθύνσεως, για τη δημιουργία μιας οχυρωτικής γραμμής. Το οχυρό βρίσκεται στη γνωστή από τους δύο παγκοσμίους πολέμους στενωπό του Ρούπελ, που σχηματίζεται μεταξύ του όρους Αγκίστρου και των ανατολικών προσβάσεων του Μπέλες, μέσα από την οποία ρέει ο ποταμός Στρυμόνας. Λόγω της στρατηγικής της σημασίας μετά τον Β' Βαλκανικό Πόλεμο κατασκευάσθηκε εκεί το ανασχετικό συγκρότημα του Ρούπελ που βρίσκεται προς τη βόρεια έξοδο της στενωπού. Το οχυρό διέθετε υπόγεια καταφύγια για την ασφαλή διαβίωση της φρουράς, υπήρχαν διοικητήρια, θάλαμοι οπλιτών και αξιωματικών, τηλεφωνικά κέντρα, σταθμοί ασυρμάτου, μαγειρεία, αποθήκες τροφίμων, καυσίμων, πυρομαχικών, κ.λ.π που εξασφάλιζαν την αυτάρκεια των οχυρών για 10 μέρες, δεξαμενές νερού, τουαλέτες, μηχανοστάσια, σταθμοί πρώτων βοηθειών και στοές επικοινωνίας. Στο οχυρό Ρούπελ ορίστηκε αντοχή σε βολή πυροβολικού διάμετρου 220 χιλ. Τον Απρίλιο του 1941 ήταν σχεδόν ολοκληρωμένα 21 οχυρά:Ανατολική Μακεδονία
* Περιοχή Μπέλες: Ποποτλιβίτσα, Ιστιμπέη, Κελκαγιά, Αρπαλούκι, Παλιουριώνες
* Περιοχή Αγκίστρου: Ρούπελ, Καρατάς, Κάλη
* Περιοχή Αλή Μπουτούς και Μαύρο Βουνό: Περσέκ
* Υψίπεδο Κάτω Νευροκοπίου: Μπαμπαζώρα, Μαλιάγκα, Περιθώρι, Παρταλούσκα, Ντασαβλή, Λίσσε, Πυραμοειδές
* Περιοχή Βώλακα: Καστίλλο, Άγιος Νικόλαος, Μπαρτισέβα
Δυτική Θράκη
* Ξάνθη: Εχίνος
* Κομοτηνή: Νυμφαία
Το Δίκτυο αυτό έμεινε γνωστό στην ιστορία ως "γραμμή Μεταξά", επειδή το μεγαλύτερο μέρος των οχυρών κατασκευάστηκε όταν ήταν πρωθυπουργός ο Ιωάννης Μεταξάς. Ο μεγαλύτερος έπαινος ήρθε από τους Γερμανούς αφού εντυπωσιάστηκαν από την αντίσταση των οχυρών. Στα τέλη του Μαΐου 1941 έφθασαν στην Ελλάδα ο Στρατηγός Σνάιντερ, ο Συνταγματάρχης Σράιμπερ, και ο Ταγματάρχης Θεοχάρης, απεσταλμένοι από το Επιτελείο της Ανώτατης Διοίκησης του Γερμανικού Στρατού, για να εξετάσουν την οχυρωματικοί γραμμή. Ο Γερμανός Στρατηγός ανέφερε ότι κατά τη διάρκεια των επισκέψεων του στην γραμμή παρατήρησε πως πολλά έργα είχαν δεχθεί βόμβες αεροπλάνων και οβίδες πυροβολικού με μόνο αποτέλεσμα κάποιες αποφλοιώσεις και ελαφρές ρωγμές. Μεγάλο θαυμασμό και έκπληξη προκάλεσαν οι κρυφές έξοδοι που άλλα οχυρά δεν είχαν. Το οχυρό Ρούπελ ήταν το μεγαλύτερο από όλα τα οχυρά της "γραμμής Μεταξά", το συγκρότημα εκτείνεται σε μέτωπο 2.500μ. και περιελάμβανε 123 ενεργητικά σκέπαστρα, το ανάπτυγμα των υπόγειων χώρων ήταν 1.849 τ.μ., ενώ οι στοές συγκοινωνίας ανέρχονταν σε 4.251 μ. Η συνολική έκταση ήταν 6.100 μ. και το σύνολο της φρουράς ήταν 1.397 άνδρες. Το κόστος κατασκευής του ήταν 111.540.000 δρχ. Για τα ενεργητικά σκέπαστρα του οχυρού δεν υπάρχει ξεκάθαρη εικόνα γιατί οι σχετικές πηγές είναι απόρρητες. Η οχύρωση περιλάμβανε τα εξής ενεργητικά σκέπαστρα: 22 Πολυβολεία, 2 Πυροβολεία για πλαγιοφυλάξεις, 3 Αντιαρματικά πυροβολεία, 2 Αντιαεροπορικά πυροβολεία, 4 Ολμοβολεία, 3 βομβιδοβολέία, 23 Παρατηρητήρια, 3 Σκέπαστρα προβολέα, 2 Οπτικοί σταθμοί, 14 σημεία εξόδου και 3 σημεία εξόδου με πολυβόλα.
Η αποστολή του Ρούπελ ήταν η άμυνα της οχυρωμένης τοποθεσίας, για την απαγόρευση διέλευσης κατά μήκος του άξονα Κρέσνας - Ρούπελ. Στο Β' Παγκόσμιο Πόλεμο όταν η πόλη των Σερρών κατακτήθηκε από τους Γερμανούς, οι οποίοι δεν κατόρθωσαν να "σπάσουν" το οχυρό του Ρούπελ στην πορεία τους μέσω της Βουλγαρίας, αλλά παρακάμπτοντας τα οχυρά μπήκαν στη Θεσσαλονίκη κι εκ των υστέρων η διοίκηση των οχυρών αναγκάστηκε να τα παραδώσει στους κατακτητές. Ο Διοικητής του οχυρού Ταγματάρχης Γεώργιος Δουράτσος απάντησε ότι «τα οχυρά δεν παραδίδονται, καταλαμβάνονται». Τελικά, η παράδοση του Ρούπελ έγινε την επομένη, αφού ο διοικητής έλαβε διαταγή κατάπαυσης του πυρός από το Γενικό Στρατηγείο. Ο Γερμανός συνταγματάρχης που παρέλαβε το οχυρό Ρούπελ, έδωσε συγχαρητήρια στον διοικητή και εξέφρασε τον θαυμασμό και την εκτίμησή του για την αντίσταση και τον ηρωισμό των Ελλήνων στρατιωτών. Οι απώλειες της φρουράς του οχυρού Ρούπελ ανήλθαν σε 124 νεκρούς και 152 τραυματίες. Οι Γερμανοί θαυμάζοντας τον ηρωισμό των φυλάκων των οχυρών, στην τελετή παράδοσης τους απέδωσαν τιμές ηρώων και τους επέτρεψαν να πάνε στις Σέρρες με κανονική φάλαγγα και με τον οπλισμό τους. Δείτε την επίσημη ιστοσελίδα των οχυρών Ρούπελ
Δείτε το στο χάρτη:
ΠΗΓΗ: www.roupel.gr